Destan Türleri
Destanlar, genellikle doğal ve yapay olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.
1) Doğal Destanlar:
Doğal destanlar, toplumun ortak malı olan ve birtakım olaylar sonucu kendiliğinden oluşan destanlardır. Söyleyeni genellikle belli değildir ve bu destanlar, yazının henüz bulunmadığı ve yaygınlaşmadığı bir kültürde doğup kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarıldıktan sonra yazıya geçirilmiştir. Doğal destanlar, farklı zamanlarda ozanlar ve şarkıcılar tarafından söylenen şarkı ve şiirlerin bütünleşerek oluşturulmuştur.
Doğal Destan Örnekleri:
- Oğuz Kağan, Türeyiş → Türkler
- İlyada ve Odysseia → Yunanlar
- Şehname (Firdevsi) → Farslar
- Kalevala (Lönnört) → Finler
- Nibelungen (Wagner) → Almanlar
- Mahabharata ve Ramayana → Hintler
- Chanson de Roland → Fransızlar
- Le Cid → İspanyollar
- Beowulf → İngilizler
- Gılgamış → Sümerler
- İgor → Ruslar
- Şinto → Japonlar
2) Yapay Destanlar:
Yapay destanlar, bir şairin toplumu etkileyen bir olayı tabiî destanlara benzeterek söylemesi sonucu ortaya çıkan destanlardır. Bu tür destanlar, belirli bir yazar tarafından eski örneklere uygun olarak ve okunmak üzere kaleme alınmış destanlardır.
Türk Edebiyatında Yapay Destanlar:
- Üç Şehitler Destanı → Fazıl Hüsnü Dağlarca
- Çanakkale Destanı → Fazıl Hüsnü Dağlarca
- Çanakkale Şehitleri Destanı → Mehmet Akif Ersoy
- Kurtuluş Savaşı Destanı → Cahit Külebi
- Kuvayımilliye Destanı → Nazım Hikmet Ran
- Sakarya Meydan Savaşı → Ceyhun Atuf Kansu