Türkü Nedir?
Türkü Nedir?
Türkü, kendine özgü bir ezgiyle söylenen, hece ölçüsüyle yazılmış ve zamanla anonimleşen bir nazım biçimidir.
Özellikleri:
- Diğer halk şiiri türlerinden farklı olarak türkülerde sosyal yan daha ağırdır.
- Aşk, ayrılık, ölüm, tabiat gibi çeşitli konularda türküler yazılabilir; konu bakımından sınırlama yoktur.
- Türkü, bent ve kavuştak olmak üzere iki bölümden oluşur. Bent, türkünün esas sözlerinin bulunduğu bölümdür; kavuştak, her bentin sonunda tekrar eden nakarat kısmıdır.
- Türkünün son dizesinde yer alan kavuştak (nakarat) kısmı, her dörtlük sonunda tekrar edilir.
- Türküler, hece ölçüsünün çeşitli kalıplarıyla söylenebilir, ancak genellikle 7, 8, 11’li hece kalıpları kullanılır.
- Bentler ve kavuştaklar kendi içlerinde kafiyelenir; “aaab cccb dddb” veya “aaabb cccbb dddb” gibi kafiye düzenleri kullanılır.
- Divan edebiyatındaki şarkının, halk edebiyatındaki karşılığı türküdür.
- Türküler anonim olma eğilimindedir ve gurbet, göç, gezgin halk şairleri gibi faktörler bu anonimliğin oluşmasında etkili olmuştur.
- Her türkünün kendine özgü bir ezgisi vardır.
- Türkülerin başlangıçta söyleyeni belli olsa da zaman içinde farklı yörelere yayılarak anonim bir nitelik kazanır.
Türkü Çeşitleri:
- Ezgilerine Göre Türküler:
- Kırık Havalar: Ritmik, oyun havalarını ifade eder. Ritim ölçüsü genellikle 2/4’tür.
- Uzun Havalar: Usulsüz ezgilerdir ve alt türleri bulunmaktadır.
- Yapılarına Göre Türküler:
- Mani Kıt’alarından Kurulu Türküler: Sıralanmış manilerin ezgiyle okunmasından oluşur.
- Dörtlüklerle Kurulu Türküler: Dörtlüklerden oluşan türkülerdir.
- Konularına Göre Türküler:
- Çocuk türküleri, ninniler, doğa türküleri, kahramanlık ve askerlik türküleri, aşk türküleri, tören türküleri, ölüm türküleri, iş türküleri ve oyun türküleri gibi farklı konularda söylenen türküler bulunmaktadır.