Psikoloji Bilimini Tanıyalım
Yeryüzündeki en karmaşık canlı, insandır. İnsan, dünyamız için oldukça önemlidir çünkü çevresi üzerinde en büyük etkiyi sağlar, kültür ve medeniyeti şekillendirir ve geleceği onun davranışları belirler. Tüm bu faktörler, canlı türlerini özellikle insanı anlamamızı, davranışlarını ve düşünme tarzını açıklamamızı gerektirir.
Çağdaş bilimsel psikoloji, “canlı davranışlarını inceleyen bilim” olarak tanımlanır. Bu tanım üç önemli öğeyi içerir:
- Canlı: Psikoloji sadece insan davranışlarının bilimi değildir. Hayvan davranışları da psikoloji biliminin kapsamına girer.
- Davranış: Çağdaş psikolojinin inceleme alanı içine üç tür davranış girer:
- Doğrudan gözlemlenen davranışlar: Bu tür davranışlara örnek olarak dakikada okunan kelime sayısı, kreşteki bir çocuğun sosyal tepkilerinin sayısı ve yoğunluğu, deney hayvanının deney kutusundaki hareket miktarı verilebilir.
- Doğrudan gözlemlenemeyen davranışlar: Bilişsel işlemler, duygusal tepkiler ve kişilik gibi dıştan doğrudan gözlenemeyen davranışlar dolaylı yollarla gözlemlenir. Zeka gibi süreçler ölçülebilir ve değerlendirilebilir.
- Bilim Dalı: Psikoloji, davranışları bilimsel amaçlar doğrultusunda, bilimsel yöntemler kullanarak inceleyen bir bilim dalıdır.
Psikolojinin Amaçları şunlardır:
- Betimleme: Organizmanın davranışlarıyla ilgili açıklamaların yapılması.
- Açıklama: Davranışların neden-sonuç ilişkilerinin anlaşılması.
- Yordama (Öngörü): Davranışların gelecekte nasıl şekillenebileceğinin tahmin edilmesi.
- Kontrol: Davranışların yönlendirilmesi ve kontrol edilmesi.
Psikolojinin tarihi Eski Yunan’a kadar uzanabilir ve insanı anlama çabası olarak başlamıştır. Rönesans dönemi ile birlikte, insanın sadece tür olarak değil, birey olarak da düşünürlerin ilgi alanına girmeye başladığı görülür.