Çoğu edebî eserde, yazarların duygusal ve düşünsel durumları, yani psikolojileri, izlenebilir. Yazarlar, eserlerini oluştururken kendi psikolojik durumlarını, duygularını ve düşüncelerini eserlere yansıtırlar. Ancak bu yansıma, birebir bir ifade değil, yazarın duygularının eserlerindeki karakterler üzerinden dönüştürülmesiyle ortaya çıkar. Yani, yazar duygu ve düşüncelerini doğrudan aktarmak yerine, eserlerinde bu duygu ve düşünceleri karakterler aracılığıyla hissettirir. Bu da yazarın psikolojik anlayışa sahip olduğunu gösterir.

Edebî eserler, yazarlar tarafından oluşturulur ve bu eserler genellikle yazarların yaşantılarını ve duygusal durumlarını yansıtmaz. Ancak eserlerde, yazarların psikolojik durumlarından kaynaklanan izler bulunabilir. Edebiyat, yazarların düşünsel ve duygusal derinliklerini anlamak için bir araç olabilir. Romanlar, duygusal şiirler gibi psikolojik içerikli eserler, insan ruhunu derinlemesine anlamamıza yardımcı olabilir.

Mehmet Rauf’un “Eylül” ve Peyami Safa’nın “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” adlı romanları, yazarların psikolojik içsel dünyasını başarıyla yansıtan örneklerdir. Dostoyevski’nin “Suç ve Ceza” eserindeki Raskolnikof karakteri, hırsı, suça eğilimi, suçluluk duyguları ve vicdan muhasebesi gibi özellikleriyle derinlemesine işlenmiş bir karakterdir. Bu tür eserler, psikoloji bilimi için önemli malzeme sağlar.

Edebiyatın ve psikolojinin ortak özellikleri şunlardır:

• Her ikisi de insanı merkeze alır ve insanın doğasını anlamaya çalışır.
• İnsanı bütünlük içinde kavramaya yöneliktirler.
• Her ikisi de insanın düşünce, davranış ve duygularını anlamaya odaklanır.
• İkisi de insan ruhunu anlamak ve çevresiyle bir bütün olarak görmek ister.
• Edebiyat ve psikoloji, birbirlerinin verilerini ve ürünlerini önemli malzeme olarak kullanır.

Bu iki alan arasındaki etkileşim, insanın karmaşık doğasını anlamak ve anlatmak için güçlü bir araç sağlar.