İnsanların en temel özelliklerinden biri düşünme yeteneğidir. Sağlıklı bir yaşam sürmek ve işleri başarılı bir şekilde yerine getirmek için düşünmeye ihtiyaçları vardır. Bu düşünce yeteneği, yazarlar için de edebi metinler oluştururken ön plandadır.

Hemen her edebi metnin arka planında bir düşünce bulunmaktadır. Bu düşünce olmadan metni yapısal olarak ortaya koymak, olayları kurgulamak ve karakterleri anlatmak mümkün değildir. Ancak bu düşünce, bir felsefi metinde olduğu gibi edebi metnin tamamına yayılmaz. Edebiyat metninde genellikle felsefeyle ilgili bir konuya yüzeysel bir biçimde değinilir. Bu düşünce, bir veya birkaç cümlede felsefi boyutta, felsefeye özgü bir anlatımla ifade edilir. Zaten felsefi bir konuyu edebi metnin tamamında anlatmak ya da konunun ağırlıklı olarak felsefi yönüne değinmek, edebi metnin değerine ve işlevine gölge düşürebilir.

Edebiyat ile felsefe arasındaki ilişkiyi anlamak önemlidir. Madde ve yaşamı çeşitli yönleriyle inceleyen bir düşünce sistemi olan felsefe, zaman zaman edebi metinleri bir araç olarak kullanmıştır. Bazı edebi metinlerin arka planında belirli düşünceler bulunur. Toplumları etkileyen bu düşünceler, felsefi metinlerin sadeliğiyle değil, değiştirilip dönüştürülerek anlatılır. Sayfalarca süren bir edebi metnin arkasında bir cümlelik, bir iki kelimelik bir düşünce bulunabilir. Edebi metin, bu yönüyle felsefi metinlerden ayrılır. Örneğin, Albert Camus’nun romanlarında (Bulantı, Düşüş vb.) egzistansiyalizm (varoluşçuluk) felsefesinin işlendiği görülebilir.

» Edebiyat ve Felsefe, bireysel çabanın ürünüdür; her ikisi de yazarın veya filozofun düşünce dünyasının bir ifadesidir.
» Her iki alan da hayal gücüne sahiptir; ancak Felsefe, soyut bir şekilde matematiksel bir hayal gücüne sahip olabilir ve zaman zaman edebiyatçının hayal gücünden daha fazla olabilir.
» Bazı edebiyatçılar eserlerinde felsefi düşünceleri işlerken, bazı filozoflar da eserlerinde edebiyatı kullanmışlardır.
» Edebi bir tür olan deneme, edebiyat ile felsefe arasında bir köprü kurar. Felsefi denemecilik, bir felsefi fikri ortaya atar ve çeşitli açılardan o fikrin kanıtlarını bulmaya çalışırken; edebi denemecilik, edebiyatta duygudan çok düşüncenin ağırlık kazandığı zamanlarda başvurulan bir yöntemdir.
» Edebiyat ile Felsefe’nin ortak paydası dilidir. Her ikisi de dile gömülüdür ve dilin zirveye çıkmasını sağlayan etkinliklerdir. Ancak, bu dili kullanmada edebiyatın bir üstünlüğü vardır. Felsefe, edebiyattan aldığı birikimi başka bir işlemden geçirir ve edebiyattan elde ettiği içeriği arıtarak kullanır.