Masal, olağanüstü kahramanların başlarından geçen olağanüstü olayların belirli bir yer ve zaman gözetilmeksizin anlatıldığı bir edebiyat türüdür.

Özellikleri:

• Masallar, konuşma dilinin sade ve süslemesiz olduğu bir anlatıma sahiptir.
• Yer ve kişi adları genellikle belirgin değildir, varsa gerçekle bir ilişkisi sadece adlarının geçmesiyle sınırlıdır.
• Masallar genellikle anonim eserlerdir.
• Zaman kavramı genellikle belirgin değildir.
• Türk masallarının uygun bölümleri arasında tekerlemeler yer alır.
• Masallarda bazı ahlaki kavramlar karşıtları ile birlikte ele alınır.
• Masallar genellikle “mutlu son” ile biter, kötüler mutlaka cezalarını bulur.
• Doğaüstü varlıklar, mucize sahibi kişilikler, nesneler, yardımcı hayvanlar kötülerin karşısında, iyilerin yanında olabilir.
• Türk masallarında hayata karşı boynu bükük, kolay yönlendirilebilen tiplere rastlanmaz.
• Masallarda kahraman, yaşanılan çevre, inançlar, gelenek ve görenekler önemli özelliktir.
• Bazı masallar deyim ve atasözlerini içerir ve “kıssadan hisse” ile sonuçlanır.
• Masal kahramanlarının başlıcaları şunlardır: dev, cadı, padişah, peri kızı, Keloğlan, köse vb..

Bölümleri:

1. Serim (Döşeme): Masalın başlangıç kısmıdır. Masalın dinleyicisini veya okuyucusunu içine çekmek amacıyla eğlenceli tekerlemeler içerir.
2. Düğüm (Gövde/Gelişme): Kahramanın başına gelen olaylar anlatılır, merak uyandırılır ve olay bir çözüme kavuşturulur.
3. Çözüm (Sonuç): Masalın olayları bir sonuca bağlanır, iyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır ve genellikle mutlu bir sonla tamamlanır.

Serim (Döşeme): Masalların baş kısmında yer alan bölümdür. Dinleyicinin veya oyuncunun masal dinlemeye çağrıldığı bölüm olarak adlandırılır. Bu bölüme “masal başı” veya “tekerleme” bölümü de denir. Çünkü masalın hedef kitlesi genellikle çocuklardır ve döşeme bölümü, çocukların ilgisini çekecek eğlenceli tekerlemelerle kurulur. Anlatıcı, dinleyiciyi masalın dünyasına çekmek ve onları masalın atmosferine hazırlamak için burada kendi tarzına uygun tekerlemeler kullanabilir. Döşeme bölümünde söylenecek tekerleme, anlatıcının tercihine bağlı olarak uzun veya kısa olabilir.

Düğüm (Gövde/Gelişme): Masalın gelişme bölümüdür. Kahramanın başından geçen çeşitli olaylar bu bölümde anlatılır. Okuyucunun veya dinleyicinin merakı tahrik edilir ve olaylar bir çözüme kavuşturulması gereken bir noktaya getirilir. Düğüm, masalın temel olay örgüsünün kurulduğu ve hikayenin geliştiği ana bölümdür.

Çözüm (Sonuç): Masalın son bölümüdür. Burada olaylar bir sonuca bağlanır, iyilerin kazandığı ve kötülerin cezalandırıldığı bir noktaya gelinir. İyilere ödüller, kötülere ise cezalar verilir. Masal, genellikle iyimser bir tonla tamamlanır ve iyi dileklerle son bulur. Çözüm bölümü, masalın ana mesajının ve moralinin vurgulandığı kısımdır.

Masalın Türleri:

1. Hayvan Masalları: Bu masallarda hayvanlar genellikle kılık değiştirmiş insan niteliğindedir. Anlatılmak istenen bir düşünceye güç kazandırmak, ibret dersi vermek veya örnek göstermek amacıyla kullanılır. Türk hayvan masalları, başka ülkelerdeki benzerleriyle aynı kaynaklara dayanabilir.
2. Asıl Masallar: Dinleyiciyi inandırmak gibi bir iddiası olmayan, bünyesinde kalıplaşmış ifadeler bulunan masallardır. Anlatıcılar genellikle “masal anası,” “masal ninesi,” veya “masal atası” olarak adlandırılır ve hayal ürünü anlatmalara asıl halk masalı adı verilir.
3. Güldürücü Hikayeler: Bu masallar, fıkra deyimiyle nitelenir. Nükteli fıkralar ve yalanlamalar içerir ve genellikle dinleyiciyi güldürmeyi amaçlar.
4. Zincirleme Masallar: Kişileri genellikle insan ve hayvanlar olan bu masallar, küçük çocuklar arasında popülerdir. Keloğlan ve Sırça Köşk masalları, bu türün örneklerindendir.