Haçlı Seferleri ve Sonuçları

HAÇLI SEFERLERİ’NİN SEBEPLERİ

DİNÎ:

• Hristiyanların Kudüs ve diğer kutsal yerleri Müslümanlardan geri alma arzusu.
• Kluni Tarikatı’nın Müslümanlarla savaş teşvikinde bulunması.
• Katolik Kilisesi’nin Ortodoks Kilisesi üzerindeki hâkimiyet isteği.
• Katolik Kilisesi’nin halkı Haçlı Seferleri’ne teşvik etmesi.

SİYASİ:

• Bizans’ın Türklere karşı zor durumda olması ve Avrupa’dan yardım istemesi.
• Türklerin Anadolu, Suriye, Filistin ve Akdeniz bölgelerinden uzaklaştırılma isteği.

EKONOMİK:

• Avrupalıların Doğu’nun zenginliklerini ele geçirme isteği.
• Doğu ticaret yollarının Türklerin denetiminde olması.
• Soyluların ve derebeylerin yeni topraklar kazanarak ekonomik durumlarını güçlendirme isteği.

I. HAÇLI SEFERİ (1096-1099):

• 1096’da başlayan Haçlı Seferi, 600 bin kişilik ilk düzenli Haçlı ordusuyla İznik önlerine kadar geldi.
• I. Kılıç Arslan, Haçlılara karşı tutunamayarak İznik’i terk etti ve devlet merkezini Konya’ya taşıdı.
• I. Kılıç Arslan, Danişment Gazi ile birleşerek Haçlılara karşı saldırılar düzenledi.
• Haçlılar, yetmiş günlük kuşatmanın ardından Kudüs’ü Fâtimîler’den aldılar.
• Ulaşamayan Haçlılar Antakya ve Urfa’yı ele geçirerek kontluklar kurdular.

II. HAÇLI SEFERİ (1147-1149):

• Musul Atabeyi Nurettin Mahmut Zengi, 1144’te Urfa’yı ve ardından Halep ve Şam’ı geri aldı.
• II. Haçlı Seferi’nde kral ve imparatorlar ilk kez katıldı.
• Anadolu’daki Türkiye Selçuklu Hükümdarı I. Mesut, Haçlıları Konya civarında ağır bir yenilgiye uğrattı.
• Haçlılar, Şam’ı kuşatma girişiminde başarılı olamadılar.

III. Haçlı Seferi (1189-1192):

Eyyübi Devleti Hükümdarı Selahaddin Eyyubi’nin 1187’deki Hittin Savaşı zaferiyle Kudüs’ü ele geçirmesinin ardından, Fransa Kralı Philippe Auguste, İngiltere Kralı I. Richard ve Alman İmparatoru I. Friedrich, III. Haçlı Seferi’ne katıldılar. Ancak Haçlılar, Kudüs’ü ele geçiremeyerek başarısızlıkla sonuçlanan bu seferden döndüler.

IV. Haçlı Seferi (1202-1204):

Kudüs’ün alınamaması üzerine Papa’nın kışkırtmasıyla IV. Haçlı Seferi başlatıldı. Bu dönemde, Bizans’ta taht kavgaları nedeniyle tahttan indirilen İmparator Aleksios, Haçlı ordusundan yardım istedi. Haçlılar, İstanbul’u yağmalayarak bir Latin İmparatorluğu kurdular.

Haçlı Seferleri’nin Siyasi Sonuçları:

• Haçlı Seferleri, Avrupa’da derebeylik sisteminin zayıflamasına ve merkezi krallıkların güçlenmesine neden oldu.
• Türkiye Selçukluları, Haçlılarla savaşmasını fırsat bilen Bizans İmparatorluğu’na karşı kayıplar verdi.
• Türklerin İslam dünyasındaki saygınlığı arttı, ancak batıya ilerleyişleri bir süre durdu.

Haçlı Seferleri’nin Ekonomik Sonuçları:

• Doğu-Batı ticareti büyük ölçüde gelişti; Batı Akdeniz limanları önem kazandı.
• Bankacılık sistemi gelişerek kralların Venedikli bankerlerden borç para almalarına yol açtı.
• Avrupalılar, doğudan getirdikleri ürünlerle ekonomik yönden güçlendiler.

Haçlı Seferleri’nin Dini Sonuçları:

• Katolik ve Ortodoks kiliseleri arasındaki ayrılıklar arttı.
• Kudüs’ün Müslümanlar tarafından geri alınamaması ve ölümler, papalara ve din adamlarına olan güveni sarsıcı bir etki yarattı.

Haçlı Seferleri’nin Bilimsel ve Kültürel Sonuçları:

• Avrupalılar, Müslümanlardan pusula, barut, kâğıt ve matbaanın kullanımını öğrendi.
• İslam kültür ve medeniyetini yakından tanıma fırsatı bulan Avrupalılar, bazı İslam âlimlerine ait eserleri Latinceye çevirerek bilim hayatının gelişmesine katkı sağladılar.